Nguồn điện nhận được kỳ vọng lớn trong xã hội thời gian qua là năng lượng tái tạo, hiện có công suất lắp đặt chiếm tỷ trọng khoảng 9% tổng công suất điện cả nước, nhưng sản lượng mới chỉ đạt 2,5%.
Sáng 27-11, tới dự và phát biểu khai mạc Hội thảo “Năng lượng tái tạo tại Việt Nam – từ chính sách đến thực tiễn” được tổ chức tại Hà Nội, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi cho biết nguy cơ thiếu điện hiện nay đã được tích tụ từ nhiều năm trước.
Bù đắp cho sự thiếu hụt này là sự phát triển trở lại các dự án nhiệt điện than, nhưng các dự án này không đạt tiến độ theo Quy hoạch điện VII (điều chỉnh) dẫn đến không hoàn thành mục tiêu bổ sung 7.000 MW điện mỗi năm.
Chưa kể đòi hỏi về vấn đề môi trường trong phát triển nhà máy điện đã đặt ra những áp lực rất lớn.
Nguồn điện nhận được kỳ vọng lớn trong xã hội thời gian qua là năng lượng tái tạo, hiện có công suất lắp đặt chiếm tỷ trọng khoảng 9% tổng công suất điện cả nước, nhưng sản lượng mới chỉ đạt 2,5%.
Do vậy, Hội thảo chính là cơ hội để các cấp lãnh đạo bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp nhìn lại khó khăn, điểm nghẽn và đưa ra những giải pháp, đề xuất trong bức tranh tổng quan chiến lược phát triển năng lượng tái tạo Việt Nam, đồng thời tham khảo bài học và khuyến nghị từ quốc tế.
Đề cập về xu hướng năng lượng tái tạo trên thế giới và tại Việt Nam, Trưởng nhóm Năng lượng, Ngân hàng Thế giới Rahul Kitchlu, cho biết hiện các nguồn nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt vẫn đang đáp ứng phần lớn nhu cầu năng lượng. Tuy vậy, nguồn nguyên liệu này đang dần cạn kiệt, gây ra biến đổi khí hậu và ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
Vì thế nghiên cứu và sử dụng các nguồn năng lượng mới có khả năng tái tạo như năng lượng gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt hay năng lượng sinh khối là xu hướng tất yếu của nhiều quốc gia trên thế giới.
Nhưng làm thế nào để gia tăng trọng tải điện từ nguồn năng lượng tái tạo là một trong những vấn đề đặt ra, sớm được tháo gỡ. Bởi thực tế quy hoạch về năng lượng tái tạo của Việt Nam còn nhiều rào cản.
Để khắc phục những điểm nghẽn này, Chính phủ Việt Nam cần làm rõ định hướng, chính sách phải minh bạch, dài hạn. Việc xây dựng khung chính sách pháp lý cho năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió nên thực hiện sớm để thúc đẩy các bên tham gia.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIV, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, một trong những nội dung quan trọng làm “nóng” nghị trường đó là vấn đề quy hoạch điện năng lượng tái tạo và những vướng mắc trong giải tỏa công suất.
Tính đến cuối tháng 6-2019, cả nước có 89 nhà máy điện gió và Mặt Trời, với tổng công suất lắp đặt 4.543,8MW, chiếm 8,3% tổng công suất của hệ thống điện quốc gia.
Con số này đã vượt xa so với dự kiến của Quy hoạch điện VII điều chỉnh (chỉ 850MW điện mặt trời vào năm 2020).
Sự phát triển quá nhanh của các dự án điện tái tạo, trong khi hệ thống truyền tải không theo kịp đã dẫn đến quá tải, nhiều nhà máy phải giảm phát tới 60% công suất, gây thất thoát lãng phí.
Để bảo đảm đáp ứng nhu cầu điện tăng nhanh, Quy hoạch điện VII đã đặt kế hoạch đầu tư lưới điện rất lớn trong các năm tới.
Theo kế hoạch này, giai đoạn 2016-2020 tổng vốn đầu tư lưới điện là 214.000 tỷ đồng và giai đoạn 2021-2030 là 610.000 tỷ đồng. Với số vốn đầu tư này, ENV khó lòng đáp ứng được về áp lực tài chính.
Trong khi đó theo quy định hiện nay, nhà nước độc quyền trong truyền tải điện và chưa có những điều kiện cụ thể để tận dụng nguồn lực xã hội đầu tư vào hệ thống truyền tải điện.
Hội thảo gồm 2 phiên chính: những điểm nghẽn trong phát triển dự án điện mặt trời; cơ chế giá cho điện Mặt Trời và tín dụng xanh.
Các đại biểu và doanh nghiệp chủ yếu thảo luận xung quanh đến Luật Quy hoạch và những vướng mắc để phát triển dự án điện Mặt Trời; xã hội hóa, lối ra giải tỏa điểm nghẽn truyền tải điện Mặt Trời; cơ chế giá cho điện mặt trời; cơ chế giá và tác động đến tín dụng cho năng lượng tái tạo.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng thảo luận bàn tròn và đề xuất những giải pháp, khuyến nghị hướng tới việc phát triển năng lượng tái tạo một cách bền vững.
Theo Diệu Thúy (TTXVN/Vietnam+)
